ಬಿಹಾರದ ವಿಶೇಷ ಮತದಾರರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ (ಎಸ್‌ಐಆರ್) ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ಕರಡು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು 65 ಲಕ್ಷ ಮತದಾರರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ವಿವಾದವು ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಚರ್ಚೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಭಾರತದ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ (ಇಸಿಐ) ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಆಗಸ್ಟ್ 10 ರಂದು ಸಲ್ಲಿಸಿದ ತನ್ನ ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ, ಕೈಬಿಡಲಾದ ಮತದಾರರ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುವ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಒಡಂಬಡಿಕೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಗಂಭೀರ ಆತಂಕಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ.
ಆಯೋಗದ ಪ್ರಕಾರ, ಕೈಬಿಡಲಾದ 65 ಲಕ್ಷ ಮತದಾರರಲ್ಲಿ 22.34 ಲಕ್ಷ ಜನರು ಮೃತಪಟ್ಟವರು, 36.28 ಲಕ್ಷ ಜನರು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವರು ಅಥವಾ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ 7.01 ಲಕ್ಷ ಜನರು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಂಡವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ, ಈ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಪ್ರತಿ ಮತದಾರನ ಹೆಸರಿನ ಜೊತೆಗೆ, ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲಾಗಿಲ್ಲ, ಇದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಟೀಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ತನ್ನ ನಿಲುವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಕರಡು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯ ಬೂತ್ ಮಟ್ಟದ ವಿವರಗಳನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ. ಆದರೆ, ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನಿನ ಆಧಾರವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಒತ್ತಿಹೇಳಿದೆ.
ಈ ನಿಲುವು, ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ ಕೈಬಿಡಲಾದ ಹೆಸರುಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ ಫಾರ್ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ರಿಫಾರ್ಮ್ಸ್ (ಎಡಿಆರ್) ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ದಾಖಲಿಸಿದ ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ, ಕೈಬಿಡಲಾದ 65 ಲಕ್ಷ ಮತದಾರರ ವಿವರಗಳನ್ನು, ಅವರ ಹೆಸರುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಕಾರಣಗಳನ್ನು (ಮರಣ, ಸ್ಥಳಾಂತರ, ಅಥವಾ ನಕಲಿ ನೋಂದಣಿ) ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಕೋರಿದೆ. ಎಡಿಆರ್ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಿರುವ ಹಿರಿಯ ನ್ಯಾಯವಾದಿ ಪ್ರಶಾಂತ್ ಭೂಷಣ್ ಅವರು, ಆಯೋಗವು ಈ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದರೂ, ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದ, ಕೈಬಿಡಲಾದ ಹೆಸರುಗಳ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಈ ವಿವಾದವು ಬಿಹಾರದ ರಾಜಕೀಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಉದ್ವಿಗ್ನಗೊಳಿಸಿದೆ. ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕರಾದ ತೇಜಸ್ವಿ ಯಾದವ್ ಅವರು ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ಮತದಾರರ ಹಕ್ಕುಗಳ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಯೆಂದು ಆಕ್ರೋಶ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು, 65 ಲಕ್ಷ ಮತದಾರರನ್ನು ಮೃತ, ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡವರು ಅಥವಾ ಕಣ್ಮರೆಯಾದವರೆಂದು ಘೋಷಿಸಲು ಆಯೋಗ ಯಾವ ಆಧಾರವನ್ನು ಬಳಸಿತು ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಬೂತ್ ಮಟ್ಟದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು (ಬಿಎಲ್‌ಒ) ಮತದಾರರ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ದೈಹಿಕ ಪರಿಶೀಲನೆ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆಯೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೂ ಎತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಭೇಟಿಯಾಗಿದ್ದರೆ, ಪರಿಶೀಲನೆಯ ನಂತರ ಯಾವುದೇ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಮತದಾರರಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆಯೇ ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದಾರೆ.
ಇಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಕರಡು ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಡಿಜಿಟಲ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸ್ಕ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ವರದಿಗಳು, ವಿವರಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವ ಮತ್ತು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಜಟಿಲಗೊಳಿಸಿವೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಪಡೆಯುವುದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಕಾನೂನು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ, ಆಯೋಗದ ನಿಲುವು ಪ್ರಸ್ತುತ ನಿಯಮಗಳ ಅನುಸಾರವಾಗಿದ್ದರೂ, ಜನತೆಯ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ನಡುವೆ ಸಂಘರ್ಷ ಮೂಡಿದೆ. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮುಂದೆ ಈ ವಿಷಯ ಮುಂದುವರೆದರೆ, ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿ ನಡುವಿನ ಸಮತೋಲನದ ಬಗ್ಗೆ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ಬರಬಹುದು.
ಇದನ್ನು ಓದಿದ್ದೀರಾ? ಈ ದಿನ ಸಂಪಾದಕೀಯ | ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಕೇಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಮುಸ್ಲಿಂ, ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರ ಹೆಸರು ತಂದು ದಿಕ್ಕು ತಪ್ಪಿಸುವುದು ಅಕ್ಷಮ್ಯ
ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ, ಈ ವಿಷಯವು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. 65 ಲಕ್ಷ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟಿರುವ ಪ್ರಮಾಣವೇ ದೊಡ್ಡದು. ಅದು ಒಟ್ಟಾರೆ ಮತದಾರರ ಶೇಕಡಾವಾರು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲೂ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಪ್ರಮಾಣದ ಮತದಾರರ ಹೆಸರನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಹಿಂದಿನ ಕಾರಣಗಳು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಅದು ಸಂಶಯಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವುದು ಸಹಜ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಮುಂಬರುವ ಚುನಾವಣಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಘಟನೆ ನಡೆದಿರುವುದು ರಾಜಕೀಯ ಬಿಸಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ವಿಷಯವು ತೀವ್ರ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದು, ಆಯೋಗದ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ನೆಟ್ಟಿಗರು ಖಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹಲವರು ಇದನ್ನು ಜನಾಂಗೀಯ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಟ್ಟು ಮತದಾರರನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಯತ್ನ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಚುನಾವಣೆಯ ಸಮಗ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಈ ವಿಷಯವು ಆಗಸ್ಟ್ 12 ಮತ್ತು 13 ರಂದು ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಬರಲಿದ್ದು, ಆಯೋಗದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನದ ಮೇಲೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಒತ್ತಡವನ್ನು ಹೇರಿದೆ. ಕೋರ್ಟ್ ಈಗಾಗಲೇ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ, ಕೈಬಿಡಲಾದ ಮತದಾರರ ವಿವರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಿದೆ. ಆದರೆ ಆಯೋಗದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಉತ್ತರವು ಈ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ನಿಲುವು, ಮತದಾರರ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಸವಾಲನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಬಿಹಾರದ ಚುನಾವಣೆ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ಈ ವಿವಾದವು ರಾಜಕೀಯ ಒತ್ತಡವನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಿದ್ದು, ಆಯೋಗದ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯು ಜನರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾದರೆ, ರಾಜ್ಯದ ಚುನಾವಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಇನ್ನಷ್ಟು ಉದ್ವಿಗ್ನವಾಗಬಹುದು.
