ಭಾರತದಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಸಮಾನತೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರಬೇಕು, ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಐಆರ್ ಅದನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಭವಿಷ್ಯ ನೆರೆಯ ದೇಶಗಳಂತೆ ಘೋರ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ.
ಭಾರತದ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿ ವಿಶೇಷ ತೀವ್ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆ (ಎಸ್‌ಐಆರ್) ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವುದು, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೂಲಭೂತ ಅಡಿಪಾಯಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರ ಧಕ್ಕೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ. 2003ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯ ಬಾರಿಗೆ ನಡೆದಿದ್ದ ಇಂತಹ ಸಮಗ್ರ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯ ನಂತರ, ಈಗ ಮತ್ತೆ ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರವು ಕೇವಲ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೇ ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯ ಕುತಂತ್ರದ ಭಾಗವೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿದೆ. ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಈಗಾಗಲೇ ಆರಂಭವಾಗಿರುವ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಲಕ್ಷಾಂತರ ಮತದಾರರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿ, ವಿಪಕ್ಷಗಳ ಮತಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತೋರುತ್ತಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿರುವ ಆಯೋಗವು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಅಧಿಕಾರ ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡುತ್ತಿದೆಯೇ ಎಂಬ ಆತಂಕ ವಿಪಕ್ಷ ನಾಯಕರಿಂದ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಆಯೋಗದ ನಡೆಯು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಧೋರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಐಆರ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಈಗಾಗಲೇ ತೀವ್ರ ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಈ ವರ್ಷದ ಜೂನ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದ ಈ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ, 7.89 ಕೋಟಿ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದ 65 ಲಕ್ಷ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಸುಮಾರು ಶೇ.8 ರಷ್ಟು ಮತದಾರರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸಿದೆ. ಆಯೋಗವು ಇದನ್ನು ಮರಣ, ಪುನರಾವರ್ತಿತ ನಮೂದುಗಳು, ವಲಸೆ ಮತ್ತು ಪತ್ತೆಯಾಗದವರು ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ವಿಪಕ್ಷಗಳು ಇದನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾದ ಮತದಾರರ ನಿಗ್ರಹ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿವೆ. ಆಯೋಗದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, 1987ರ ಜುಲೈ 1ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ಜನಿಸಿದವರು ತಮ್ಮ ಜನ್ಮದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು, ಆ ನಂತರ ಜನಿಸಿದವರು ಹೆತ್ತವರ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಪುರಾವೆ ನೀಡಬೇಕು. ಆದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ (ಎನ್‌ಎಫ್‌ಎಚ್‌ಎಸ್) ಪ್ರಕಾರ, ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಬಡವರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನರು ಇಂತಹ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, 2001-2025ರ ನಡುವೆ ಜನಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಶೇ. 2.8 ಮಂದಿಗೆ ಜನ್ಮ ಪ್ರಮಾಣಪತ್ರವಿದೆ. ಇದು ಬಡವರು, ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು ಮತ್ತು ವಲಸಿಗರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೂಲ ಹಕ್ಕಾದ ಮತದಾನವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೇನಲ್ಲ.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಈ ವಿವಾದದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಿದ್ದು, ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಕಟು ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದೆ. ಆಗಸ್ಟ್ 14, 2025ರಂದು ನೀಡಿದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ, ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾದ 65 ಲಕ್ಷ ಹೆಸರುಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಕಾರಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕಟಿಸುವಂತೆ ಸೂಚಿಸಿದೆ. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಆಧಾರ್ ಕಾರ್ಡ್ ಅನ್ನು12ನೇ ದಾಖಲೆಯಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಸಲಹೆ ನೀಡಿದ್ದರೂ, ಆಯೋಗವು ನಾಗರಿಕತ್ವದ ಪುರಾವೆಯಾಗಿ ಬಳಸದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿದೆ. ಇದು ಆಯೋಗದ ನಡೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಸಂದೇಹಾಸ್ಪದಗೊಳಿಸಿದೆ. ವಿಪಕ್ಷ ನಾಯಕರು ಇದನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಗರಿಕರ ನೋಂದಣಿ (ಎನ್‌ಆರ್‌ಸಿ)ಯ ಹಿಂಬಾಗಿಲಿನ ಪ್ರಯತ್ನ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬಿಜೆಪಿ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಆಯೋಗವು ದೇಶವನ್ನು ಗೊಂದಲಕ್ಕೆ ಒಳಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಬಡವರು ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ಆಡಳಿತ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರ ಹಿಡಿಯಲು ಸುಗಮವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಎಸ್‌ಐಆರ್ ಯೋಜನೆಯು ಕೇವಲ ಬಿಹಾರಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಲ್ಲ, ದೇಶಾದ್ಯಂತ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದು, ಮುಂದಿನ ರಾಜ್ಯ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. 2025ರ ಏಪ್ರಿಲ್-ಮೇನಲ್ಲಿ ಅಸ್ಸಾಂ, ಕೇರಳ, ಪುದುಚೇರಿ, ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆಯಲಿವೆ. ಅಸ್ಸಾಂ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಉಳಿದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯಾ ಒಕ್ಕೂಟ ಅಥವಾ ವಿಪಕ್ಷಗಳ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿವೆ. ಆಯೋಗವು ಈ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಐಆರ್ ನಡೆಸಿ, ವಿಪಕ್ಷ ಮತದಾರರನ್ನು ಹೊರಗಿಡುವ ಮೂಲಕ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಿಂದ ಅಕ್ರಮ ವಲಸಿಗರ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ನೆಪವಾಗಿ ಬಳಸಿ, ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಕುತಂತ್ರ ನಡೆಯಬಹುದು. ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಬಡವರು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತದಾರರನ್ನು ದಾಖಲೆಗಳ ಕೊರತೆಯ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಿಗ್ರಹಿಸುವ ಸಂಭವವಿದೆ. ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಹೊಸ ತಂತ್ರವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ವಿಪಕ್ಷ ಆಡಳಿತದ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ತಿರುಚಿ ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೇ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ.
ಇದನ್ನು ಓದಿದ್ದೀರಾ? ಈ ದಿನ ಸಂಪಾದಕೀಯ | ಎಚ್ಚರೆಚ್ಚರ! ನೇಪಾಳದ ಬೆಂಕಿ ‘ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ’ಗಳ ಬುಡಕ್ಕೂ ಹರಡೀತು!
ಹಿಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಯೋಗದ ನಡೆಯು ಇದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. 2024ರ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ವಿಪಕ್ಷ ಮತದಾರರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿ, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಹೊಸ ಮತದಾರರನ್ನು ಸೇರಿಸಿರುವುದನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿಪಕ್ಷಗಳು ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದ್ದವು. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 20 ಲಕ್ಷ ಮತದಾರರ ಹೆಸರುಗಳು ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದವಾಗಿ ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದ್ದು, ಬಹುತೇಕರು ವಿಪಕ್ಷ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಎಂದು ವರದಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಇದೇ ರೀತಿ, ಹರಿಯಾಣದಲ್ಲಿ 2024ರ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ವಿಪಕ್ಷ ಮತಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ತಿರುಚಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 15 ಲಕ್ಷ ಹೆಸರುಗಳು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿದ್ದು, ಹೊಸಬರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಡಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪಗಳು ಇವೆ. ಈ ಅಕ್ರಮಗಳು ಆಯೋಗದ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತತೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ, ಮತ್ತು ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಒತ್ತಡದಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ.
ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಮಹದೇವಪುರ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಕ್ರಮಗಳು ಇದಕ್ಕೆ ಇನ್ನೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ. 2024ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ, ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಅವರು ದಾಖಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಯಲುಮಾಡಿದಂತೆ, ಲಕ್ಷಾಂತರ ಮತದಾರರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದವಾಗಿ ಸೇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಕೆಲವು ಬೂತ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮತದಾರರ ಸಂಖ್ಯೆಯು ಜನಸಂಖ್ಯೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿತ್ತು, ಮತ್ತು ವಿಪಕ್ಷ ಬೆಂಬಲಿಗರ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲಾಗಿತ್ತು. ಇದು ಆಯೋಗದ ಕಾರ್ಯವೈಖರಿಯ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಿದ್ದು, ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಪಾತದ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಮಹದೇವಪುರದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಈ ಅಕ್ರಮಗಳು ಎಸ್‌ಐಆರ್ ತರಹದ ಯೋಜನೆಗಳು ಹೇಗೆ ದುರುಪಯೋಗಗೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿವೆ. ಇಂತಹ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಮುಂದಿನ ರಾಜ್ಯ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಐಆರ್ ಅನ್ನು ಹೊಸ ತಂತ್ರವಾಗಿ ಬಳಸಿ, ವಿಪಕ್ಷ ಸರ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಅಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುವ ಸಂಭವವಿದೆ.
ಎಸ್‌ಐಆರ್ ಯೋಜನೆಯು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮೇಲೆ ತೂಗು ಕತ್ತಿಯಂತಿದೆ. ಇದು ಕೇವಲ ಮತದಾರರ ಪಟ್ಟಿಯ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ನಾಗರಿಕರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಮೂಲಕ ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ತೋರುತ್ತಿದೆ. ನೆರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾದ ನೇಪಾಳ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಲಂಕಾದಂತಹ ಅಧೋಗತಿಯನ್ನು ಭಾರತವೂ ಅನುಭವಿಸಬಹುದು. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ, ಸ್ವಜನಪಕ್ಷಪಾತ ಮತ್ತು ಮತದಾನ ಹಕ್ಕುಗಳ ನಿಗ್ರಹದಿಂದ ಆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅರಾಜಕತೆ ಉಂಟಾಗಿರುವ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ನಮ್ಮ ಮುಂದಿವೆ. ಭಾರತವು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ವಿಶ್ವದ ಮುಂದೆ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾದರೆ, ಮತದಾರರ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು ಮೊದಲ ಕರ್ತವ್ಯ. ಎಸ್‌ಐಆರ್ ನಂತಹ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಿ, ಸುಲಭ, ಪಾರದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ದೇಶವು ತನ್ನ ಜನರ ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡು ಮುಂದುವರಿಯಲು ಸಾಧ್ಯ.
ಜನರ ಮತದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಂಡು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರದ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಸಾಗುವ ಕ್ರಮಗಳು ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಯಾವುದೋ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಲಾಭ ತರುತ್ತಿದ್ದರೂ, ದೇಶದ ಸ್ಥಿರತೆಗೆ, ಜನರ ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೆ ಅಪಾಯ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ. ”ರಕ್ತದ ರುಚಿ ನೋಡಿದ ಹುಲಿ” ಎಂಬಂತೆ ಒಮ್ಮೆ ಈ ಕುತಂತ್ರ ಆರಂಭವಾದರೆ, ಅದು ಮುಂದಿನ ಎಲ್ಲ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅಸ್ಸಾಂ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಕೇರಳ ಮತ್ತು ಪುದುಚೇರಿಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಇದೇ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸುವ ಶಂಕೆ ಗಟ್ಟಿಗೊಂಡಿದೆ.
ಆಯೋಗದ ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಪಾತದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಹಿಂದಿನ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಇದನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರುತ್ತವೆ. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪವು ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ತರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ, ಆದರೆ ಆಯೋಗದ ತರಾತುರಿ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಸಂದೇಹಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಭಾರತದಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಸಮಾನತೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರಬೇಕು, ಮತ್ತು ಎಸ್‌ಐಆರ್ ಅದನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಭವಿಷ್ಯ ನೆರೆಯ ದೇಶಗಳಂತೆ ಘೋರ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ.
